Ο αφιλτράριστος καφές είναι ελληνικός ή τούρκικος; Τίποτα από τα δύο!

Η πρώτη επαφή των Ελλήνων με τον καφέ χρονολογείται από τα χρόνια που η Ελλάδα ήταν μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ποια είναι όμως η πραγματική καταγωγή του ελληνικού καφέ; Αν και σύμφωνα με την Ουνέσκο, ο αφιλτράριστος καφές που σήμερα αποκαλούμαι ελληνικός θεωρείται πολιτιστική κληρονομιά των Τούρκων, φαίνεται ότι η αλήθεια κρύβεται κάπου στα βάθη της Ασίας.

Ποιος επινόησε τον ελληνικό καφέ;

Σύμφωνα με την ιστορία ο ελληνικός καφές επινοήθηκε από τους Βεδουίνους της Μέσης Ανατολής. Για όσους δε γνωρίζουν, οι Βεδουίνοι είναι νομαδική φυλή που ζει σε σκηνές στην έρημο. Έτσι, για να φτιάξουν καφέ επινόησαν έναν πρωτότυπο τρόπο. Αφού άναβαν αρχικά τα κάρβουνα, τα κάλυβαν με την καυτή άμμο της ερήμου για να τα κρατάει αναμμένα.Ύστερα, έβαζαν μια χύτρα πάνω στην καυτή άμμο με αποτέλεσμα να ψηθεί ο καφές που πίνουμε μέχρι σήμερα και αποκαλούμε ελληνικό. Κάπως έτσι καθιερώθηκε το ψήσιμο του καφέ στην άμμο και αργότερα στη χόβολη. 

Τι είναι η χόβολη;

Η χόβολη είναι ένα είδος στάχτης η οποία σιγοκαίει με αποτέλεσμα ο καφές να σιγοψήνεται και να είναι πιο γευστικός. Η λέξη Χόβολη προκύπτει από τη λέξη αθοβόλι, δηλαδή το μέρος που τοποθετείται η στάχτη για να ψηθεί ο καφές.

Πώς διαδόθηκε ο αφιλτράριστος καφές από την Τουρκία στην Ελλάδα;

Με το πέρασμα των χρόνων, η συνήθεια των βεδουίνων να φτιάχνουν καφέ στην άμμο διαδόθηκε σε όλη τη Μέση Ανατολή. Εκείνη την εποχή, η Οθωμανική Αυτοκρατορία μεγάλωνε τα σύνορα της με ραγδαίους ρυθμούς, με αποτέλεσμα αυτός ο αφιλτράριστος καφές να διαδοθεί και στα παράλια της Σμύρνης. Αργότερα, αυτός ο καφές έφτασε τόσο στην Κωνσταντινούπολη όσο και τη Θεσσαλονίκη. Τον 17ο αιώνα, στην Ελλάδα και ιδιαίτερα στη Θεσσαλονίκη υπήρχαν εκατοντάδες καφετέριες, στις οποίες σύχναζαν και Τούρκοι και Έλληνες.

Πότε εμφανίστηκαν τα καφεκοπτεία;

Τον 20ό αιώνα οι καφετέριες προμηθεύονταν ακατέργαστο καφέ και αφού τον καβούρδιζαν, τον άλεθαν σε μικρούς χειροκίνητους μύλους. Στη συνέχεια, λόγω της μεγάλης ζήτησης που υπήρχε στην Ελλάδα, δημιουργήθηκαν ειδικά καταστήματα επεξεργασίας καφέ, τα λεγόμενα καφεκοπτεία, τα οποία ασχολούνταν αποκλειστικά με την εισαγωγή και πώληση έτοιμου καφέ προς κατανάλωση. Σήμερα, με την εξέλιξη έχουν χαθεί τα περισσότερα καφεκοπτεία της γειτονιάς τα οποία αντικαταστάθηκαν από μεγάλες εταιρείες παραγωγής καφέ.

Διαφορές του ελληνικού και του Τουρκικού καφέ

Μπορεί ο ελληνικός καφές να είναι επινόηση των Βεδουίνων και διάδοση των Οθωμανών αλλά ο σημερινός Ελληνικός καφές διαφέρει από όλους τους αφιλτράριστους καφέδες. Ο τρόπος ψησίματος και το πολύ ψιλό άλεσμα του κάνουν το χρώμα του ελληνικού καφέ πιο ξανθό. Έχει διαφορετική γεύση και η σύσταση του ελληνικού είναι πιο πηχτή. Ακόμη και ο τρόπος που ψήνουμε τον ελληνικό καφέ διαφέρει από τον Τουρκικό. Ο ελληνικός φουσκώνει μία φορά και σερβίρεται αμέσως ενώ τον τούρκικο μπορεί να τον αφήσουν να φουσκώσει δεύτερη και τρίτη φορά προτού τον σερβίρουν.  Ωστόσο, η πιο σημαντική διαφορά είναι η ποικιλία του καφέ που χρησιμοποιούμε για την παραγωγή ελληνικού.

Από ποιες ποικιλίες παρασκευάζεται ο ελληνικός καφές;

Τα χαρακτηριστικά κάθε ποικιλίας, όπως είναι η γεύση το άρωμα και η οξύτητα εξαρτώνται από την χώρα προέλευσης και την περιοχή καλλιέργειας. Οι βασικότερες ποικιλίες καφέ που κυκλοφορούν στην αγορά για την παρασκευή των διάφορων ειδών ροφημάτων είναι δύο, ο Arabica και ο Robusta. Για την παραγωγή ελληνικού καφέ χρειαζόμαστε και τις δύο ποικιλίες. 

Ποιο είναι το χαρμάνι του ελληνικού καφέ;

Συνήθως αποτελείται από τον βραζιλιάνικο καφέ Αράμπικα που καλλιεργείται στο Σάντος και αναμιγνύεται με τον ινδικό Ρομπούστα. Μάλιστα ο ινδικός καφές Robusta δίνει ένα από τα καλύτερα αρώματα στον κόσμο ενώ ο βραζιλιάνικος καφές Arabica χαρακτηρίζεται από τη γλυκιά γεύση που δίνει στον ελληνικό καφέ. Κάπως έτσι δημιουργείται το ιδιαίτερο χαρμάνι του ελληνικού καφέ, δηλαδή το χαρακτηριστικό και μοναδικό αρωματικό προφίλ του.